نماز

اذان، این سروش غیبى و این نداى آسمانى، یک اعلان عمومى و معنوى جهت آمادگى براى نماز و انجام فریضه بزرگ الهى است.

اذان ارزش و جایگاه والایى در شریعت محمدى(ص) دارد.
اذان دعوت به سوى عبادت و بندگى خدا است و مؤذن با آهنگ رسا و روح بخش، امت اسلام را به نماز و مناجات فرا می‏خواند.

امام رضا(ع) در باره فلسفه و حکمت اذان مى‏فرماید:

1 - آن‏کس را که فراموش کار است، یاد آور باشد و آن‏کس را که غافل است متنبه سازد.
2 - فهماندن وقت نماز، براى کسیکه اشتغال دارد.(مشغول به کار است)
3 - دعوت مردم به پرستش خالق و ترغیب در آن است.
4 - اذان‏ گو، اقرار به توحید دارد و ایمان را آشکار مى‏سازد و اسلام را اعلان میکند و آن‏کس را که فراموش کرده یادآورى مى‏نماید.(من‏لایحضره‏الفقیه،ج 1،ص 299)

علاوه‏ بر مطالب بالا، در باره فلسفه اذان،می توان به موارد زیر هم اشاره کرد:

الف - اذان و اقامه، توجه و آمادگى براى نمازگزار است و در اثناى آن، زمینه و استعداد پیدا مى‏شود که انسان، با ادب بیشتر، خشوع فزون‏تر و عرفان عمیق‏تر در پیشگاه حضرت حق قرار گرفته و با معبود و محبوب حقیقى خویشتن سخن بگوید و دمساز گردد.

گل نغمه زیباى خدایى است اذان

پروانه باغ دلگشایى است اذان
محبوب تمام حق پرستان زمین

پیغام رسان روشنایى است اذان

ب - اذان موجب صفاى باطن و شادى و نشاط روح است. پیامبر(ص) هنگام فرا رسیدن وقت نماز، به بلال میفرمود: »اى بلال! اذان بگو و ما را با آن روح ببخش (ارحنا یا بلال)»

ج - زمانى که صداى نیکوى اذان، فضا را معطر می‏سازد و به نماز گزاران مژده میدهد که هنگام سخن گفتن با خدا فرا رسیده است.

پس آنان آماده نماز می‏شوند و به سوى مساجد و نمازخانه ها حرکت می‏کنند رسول خدا(ص)فرمود: «هرگاه مؤذن بگوید: الله اکبر»،خداوند میفرماید: اى امت محمد مهیاى نماز شوید و شغل دنیا را ترک کنید».(مناهج الشارعین، ص 180)

د - قبل از اسلام مسیحیان با ناقوس، یهودیان با دمیدن در بوق‏ها، آتش پرستان با روشن کردن آتش و مردم را به عبادت دعوت می‏کردند؛ ولى اسلام آمد و به جاى این‏ها اذان را انتخاب کرد که در آن مردم با کلمات خوب و دلنشینى به مسجدها فرا خوانده می‏شوند و از طرفى با شنیدن و گفتن نام خدا، پیامبر و... آماده نماز خواندن می ‏گردند.

ه)اذان آدمى را به یاد خدا می ‏اندازد و با بزرگى و عظمت او آشنا می‏سازد؛ با گفتن «الله اکبر» به بزرگى، جلالت شأن، عظمت و توانایى خدا اعتراف مى‏کنیم و با بیان «لا اله الا اله»، به یگانگى و بى شریکى او شهادت میدهیم.